نمودار دایره ای Pie plot

مقدمه ای بر نمودار دایره ای Pie plot :

یکی از شیوه­ های دیگر توصیف متغیرها، نشان­ دادن توزیع متغیر با نمودار است. نمودارها شیوه­ای جذاب برای ارائه نتایج و اطلاعات هستند و امکان به دست آوردن اطلاعات را در فرصتی کوتاه فراهم می­آورند. نمودار دایره ای Pie plot یکی از نمودارهای پر استفاده در هوش تجاری است و در اکثر گزارش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی هر وقت قصد محاسبه سهم هر جزء از کل را داشته باشیم، از این نمودار استفاده ‌می­کنیم.

کاربرد نمودار دایره ای Pie plot

به عنوان مثال- کاربرد نمودار دایره ای Pie plot- شکل زیر سهم فروش هر کدام از ایرلاین­های ایران در فروش بلیط است. در نمودار زیر 5 ایرلاین از محبوب­ترین ایرلاین­ها مانند ماهان، زاگرس، آتا، تابان، قشم ایر مورد بررسی قرار گرفت.  بر اساس نمودار زیر بیشترین فروش مربوط به هواپیمایی ماهان می­باشد و کمترین سهم فروش مربوط به هواپیمایی آتا است.(اعداد کاملا فرضی می­باشد.)

نمودار دایره­ ای

نمودار دایره ای Pie plot نوعی نمودار است که اطلاعاتی در مورد داده­ را به صورت برش­ هایی از دایره نشان می­دهد. برش­ های نمودار دایره­ ای اندازه نسبی داده­ ها را نشان می­دهند. نوعی نمایش تصویری داده است. نمودار دایره ­ای به لیستی از متغیرهای طبقه بندی شده و متغیرهای عددی نیاز دارد. در اینجا، اصطلاح “Pie” کل را نشان می­دهد (نشان دهنده­ ی یک دایره­ ی کامل است)، و “برش­ ها” نمایانگر قسمت­ های مربوط به هریک از متغیرها است. نمودار دایره ­ای جهت بررسی درصد فراوانی یک متغیر اسمی یا ترتیبی به ­کار می­رود.

متغیر اسمی شامل متغیرهایی است که قابل اندازه ­گیری نیستند، مانند جنسیت (زن،مرد)، نوع شغل (بیکار، کارمند،کارگر، آزاد)، پاسخ دو بخشی (بله، خیر) و … متغیر ترتیبی نوع خاصی از متغیر اسمی است با این تفاوت که نوعی رتبه­ بندی در آن وجود دارد مانند (کاملاً موافقم، موافقم، بی نظر، مخالفم، کاملاً مخالفم)، اگر چه می­توان به سطوح متغیر رتبه داد اما نمی­توان به هر یک از سطوح مقدار ویژه ­ای نسبت داد به عنوان مثال نمی­توان گفت کاملاً موافق ارزشی چند برابر کاملاً مخالف دارد تنها می­توان به آن رتبه بالاتری نسبت داد.

نمودار دایره ­ای نوع مهمی از نمایش داده است که در آن هر بخش از نمودار دایره ­ای بخش مشخصی از کل (درصد) را تشکیل می­دهد. نحوه ­ی محاسبه ­ی نمودار دایره ­ای به این صورت است که مساحت دایره به 360درجه (درصد) تقسیم شده است و متغیرها بر حسب درصد فراوانی­شان بخشی از مساحت دایره را پرخواهند کرد. در نمودار مجموع تمام داده ­ها برابر با 360 درجه است.

مثال برای نمودار دایره ای

مثال برای نمودار دایره ای، برای درک بهتر چگونگی رسم نمودار دایره ­ای به بررسی یک مثال می­پردازیم. در مثال زیر سهم پنج برند مختلف در یک فروشگاه رو مشاهده می­کنید. تعداد 20 کالا از برندهای مختلف در این فروشگاه موجود است. سپس بر اساس تعداد موجود و کل تعداد، درصد موجودی از هر برند نسبت به کل موجودی فروشگاه مشخص می­شود. در نهایت طبق ردیف سوم جدول میزان درجه مربوط به هر برند را مشخص می­کنیم و برش برابر با زاویه ­ای که برای هر برند بدست می­اید را مشخص می­کنیم.

به طور مثال زاویه ­ای که برای برند A با تعداد4 نوع کالا بدست امده برابر 72 درجه است؛ بنابراین از 360 درجه مجموع زوایای یک دایره، 72 درجه به برند A تعلق دارد.

 نمودار دایره‌ای چیست؟

نمودار دایره‌ای (Pie Chart) ابزاری تصویری برای نمایش داده‌های دسته‌بندی‌شده است. این نوع نمودار یک دایره را به بخش‌هایی تقسیم می‌کند که هر بخش نشان‌دهنده سهم یک دسته خاص از کل جمعوعه داده ها است. اندازه هر بخش نسبت به کل داده‌ها، نمایانگر سهم آن دسته است. نمودارهای دایره‌ای به صورت بصری کمک می‌کنند تا توزیع نسبی دسته‌ها به آسانی مقایسه شوند و برای نمایش نسبت‌ها و بخش‌ها در یک مجموعه داده، بسیار مناسب هستند. این نمودارها به‌طور معمول برای نمایش داده‌هایی با تعداد دسته‌های کم و قابل مقایسه به کار می‌روند و اطلاعاتی مانند تقسیم درآمد، نتایج نظرسنجی‌ها، و توزیع جمعیتی را نشان می‌دهند.

نمودار دایره ای بر حسب درصد

در شکل زیر – نمودار دایره ای بر حسب درصد –  هر اسلایس یا برش نشان دهنده­ ی یک برند است که با زاویه متناسب بدست امده بر اساس مقادیر جدول، رسم شده است.

مثال دیگر نمودار دایره ای Pie plot

در ادامه­ ی مطلب برای درک عمیق­تر نمودار دایره ­ای به بررسی مثالی دیگر می­پردازیم. دو نمودار دایره ­ای زیر فروش آنلاین بخش­های خرده فروشی در کانادا را در سال­های 2005 و 2010 نشان می­دهد. همان­طور که مشاهده می­کنید فروش وسایل الکترونیکی در کانادا طی 5 سال 5 درصد کاهش داشته و فروش بازی ­های رایانه ­ای 5 درصد افزایش داشته است همچنین فروش مواد غذایی 10 درصد افزایش داشته و فروش مبلمان 10 درصد کاهش داشته است.

 

عکس نمودار دایره ای Pie plot

در شکل زیر – عکس نمودار دایره ای Pie plot – سهم فروش 5 برند برتر لبنیات در ایران با هم مقایسه ­شده ­اند. بر اساس شکل زیر بیشترین فروش متعلق به برند کاله می­باشد و سپس به همین ترتیب بیشترین فروش مربوط به برند میهن و بعد از ان با اختلاف ناچیز برند پاک قرار دارد.

 

 تفاوت بین نمودار دایره‌ای و نمودار دونات؟

نمودار دونات (Donut Chart) شبیه به نمودار دایره‌ای است، اما با یک حفره مرکزی. این حفره در وسط نمودار دونات، امکان اضافه کردن اطلاعات متنی یا عددی یا تصویر را در مرکز نمودار فراهم می‌کند، که می‌تواند کمک‌کننده باشد. در حالی که هر دو نمودار دایره‌ای و دونات برای نمایش نسبت‌های دسته‌های مختلف و سهم آنها از یک مجموعه داده به کار می‌روند، نمودار دونات به دلیل داشتن فضای مرکزی، انعطاف‌پذیری بیشتری در ارائه اطلاعات اضافی دارد. این تفاوت باعث می‌شود نمودار دونات برای مواردی که نیاز به نمایش داده‌های اضافی یا متنی در مرکز نمودار هست، مفیدتر باشد.

مزایای نمودار دایر­ه­ ای Pie plot

مزایای نمودار دایر­ه­ ای Pie plot ، در این نمودار تصویرسازی ساده و قابل فهم است. داده­ ها را می­توان به صورت بصری به عنوان جزئی از یک کل نمایش داد. این به افراد کمک می­کند تا یک ابزار ارتباطی موثر برای مخاطبانی با دانش­های مختلف نیز فراهم کنند. این نمودار یک مقایسه داده برای مخاطب در یک نگاه ارائه می­دهد تا تجزیه و تحلیل فوری یا درک سریع اطلاعات انجام شود نیازی نیست که خوانندگان خودشان اعداد زیربنایی را بررسی یا اندازه گیری کنند.

معایب نمودار دایره ­ای

معایب نمودار دایره ­ای، اگر داده ­های زیادی برای نمایش وجود داشته باشد، از تأثیر کمتری برخوردار می­شود. وجود داده ­های زیاد داده­ های ممکن است نمودار را شلوغ کند و خواندن آن­ها سخت شود. از آنجا که این نمودار فقط یک مجموعه داده را نشان می­دهد، برای مقایسه چندین مجموعه به یک سری نیاز است، این مسئله ممکن است کار را در مورد تجزیه و تحلیل و جذب سریع اطلاعات برای خوانندگان دشوارتر کند.

جمع ­بندی نمودار دایره ای Pie plot

بر اساس مطالب می­توان به طور خلاصه بیان کرد که نمودار دایره ای Pie plot نمایش تصویری داده­ ها است. این نمودار نمایش مقادیر به صورت برش­ های دایره­ ای با رنگ­های مختلف است. این برش­ها برچسب گذاری شده ­اند و مقادیر مربوط به هر قطعه در نمودار نشان داده شده است. برش­ های دایره ­ای در اینجا اندازه نسبی داده ­ها را نشان می­دهد. مفهوم برش­ های نمودار برای نشان دادن درصد داده ­های خاص از کل نمودار استفاده می­شود. همچنین می توانید نمودار جعبه ای را مطالعه کنید.

سوالات متداول FAQ

 1.نمودار دایره‌ای برای چه داده‌هایی مناسب است؟

نمودار دایره‌ای یکی از ابزارهای بصری‌سازی داده است که با سادگی و جذابیت بصری، جایگاه ویژه‌ای در ارائه اطلاعات دارد. با این حال، مانند انتخاب یک استراتژی در میدان نبرد، استفاده از این نمودار تنها در شرایط خاص و مناسب می‌تواند موثر باشد. در ادامه به بررسی ویژگی داده‌هایی می‌پردازیم که نمودار دایره‌ای برای نمایش آن‌ها بهترین انتخاب است.

1. داده‌های دسته‌بندی‌شده با مجموع مشخص

نمودار دایره‌ای برای نمایش داده‌هایی مناسب است که کل آن‌ها به یک مقدار مشخص (مانند ۱۰۰ درصد یا یک عدد ثابت) خلاصه شود. این نمودار به شما امکان می‌دهد سهم یا نسبت هر دسته را از کل به وضوح نشان دهید. به‌عنوان مثال، بررسی سهم هر بخش از بودجه یک پروژه یا توزیع منابع سازمانی در بخش‌های مختلف با این نمودار بسیار مؤثر خواهد بود.

2. تأکید بر سهم نسبی دسته‌ها

اگر هدف اصلی نمایش سهم نسبی هر دسته نسبت به کل باشد، نمودار دایره‌ای انتخابی ایده‌آل است. برای مثال، نمایش درصد کاربران با سیستم‌عامل‌های مختلف در بازار یا درصد فروش هر محصول از کل درآمد شرکت، با این ابزار کاملاً قابل‌فهم و جذاب ارائه می‌شود.

3. داده‌های ساده و محدود

نمودار دایره‌ای در داده‌های ساده و تعداد دسته‌های محدود عملکرد بهتری دارد. به‌طور کلی، اگر تعداد دسته‌ها بیش از ۶ یا ۷ باشد، نمودار شلوغ شده و خوانایی کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل، این ابزار برای داده‌های کوچک و مشخص مناسب‌تر است.

4. نیاز به تأثیرگذاری بصری بالا

نمودار دایره‌ای به دلیل طراحی دایره‌ای و رنگارنگ بودن، توجه مخاطب را به خود جلب می‌کند. در ارائه‌های مدیریتی یا گزارش‌های عمومی، این نمودار به انتقال سریع پیام کمک کرده و بر تأثیرگذاری بصری تاکید می‌کند.

چرا انتخاب درست مهم است؟

انتخاب نمودار دایره‌ای برای داده‌های مناسب، باعث می‌شود پیام اصلی تحلیل شما به‌صورت شفاف و اثربخش منتقل شود. اما اگر داده‌ها برای این ابزار مناسب نباشند، ممکن است اطلاعات به‌درستی درک نشوند یا مخاطب سردرگم شود.

2.بهترین نرم‌افزار برای رسم نمودار دایره‌ای چیست؟

رسم نمودار دایره‌ای، مانند برنامه‌ریزی برای یک عملیات نظامی، نیاز به ابزارهای دقیق و مناسب دارد. انتخاب نرم‌افزار صحیح به شما امکان می‌دهد تا داده‌های خود را با وضوح، زیبایی و تأثیرگذاری به تصویر بکشید. در اینجا به بررسی چند نرم‌افزار برتر برای رسم نمودار دایره‌ای پرداخته‌ایم که هرکدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند.

1. Microsoft Excel

یکی از محبوب‌ترین و در دسترس‌ترین ابزارها برای رسم نمودار دایره‌ای، مایکروسافت اکسل است. این نرم‌افزار با رابط کاربری ساده و گسترده‌ترین امکانات برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، انتخابی ایده‌آل برای کاربران عمومی و حرفه‌ای محسوب می‌شود. اکسل به شما امکان می‌دهد با وارد کردن داده‌ها، نمودار دایره‌ای را تنها با چند کلیک رسم کرده و آن را مطابق نیازهای بصری خود تنظیم کنید.

2. Google Sheets

برای افرادی که به دنبال ابزاری آنلاین و رایگان هستند، Google Sheets گزینه‌ای بسیار مناسب است. این نرم‌افزار، مانند اکسل، امکان رسم سریع نمودار دایره‌ای را فراهم می‌کند و به دلیل قابلیت اشتراک‌گذاری و همکاری تیمی، برای پروژه‌های گروهی بسیار کارآمد است.

3. Tableau

اگر به دنبال تحلیل داده‌های پیچیده‌تر هستید، Tableau یکی از بهترین گزینه‌هاست. این نرم‌افزار حرفه‌ای با تمرکز بر تجسم داده‌ها، نمودارهای دایره‌ای زیبا و تعاملی ارائه می‌دهد. قدرت Tableau در تحلیل داده‌های بزرگ و تولید گزارش‌های بصری جذاب، آن را به ابزاری مناسب برای کسب‌وکارها و تحلیل‌گران حرفه‌ای تبدیل کرده است.

4. Power BI

Power BI، محصول مایکروسافت، ابزاری قدرتمند برای تجسم داده‌های تجاری است. این نرم‌افزار نه‌تنها نمودارهای دایره‌ای استاندارد را ارائه می‌دهد، بلکه قابلیت اتصال به منابع داده‌های مختلف و ایجاد داشبوردهای تعاملی را نیز دارد.

5. Canva

برای کسانی که به دنبال تولید نمودارهای دایره‌ای با طراحی گرافیکی حرفه‌ای هستند، Canva انتخابی عالی است. این نرم‌افزار آنلاین با قالب‌های زیبا و گزینه‌های سفارشی‌سازی گسترده، برای ارائه‌ها و گزارش‌های بصری بسیار جذاب است.

چگونه نرم‌افزار مناسب را انتخاب کنیم؟

انتخاب نرم‌افزار بستگی به نیاز شما دارد:

• اگر نیاز به تحلیل داده و سرعت دارید، Excel یا Google Sheets مناسب هستند.
• برای تحلیل‌های حرفه‌ای، Tableau یا Power BI انتخاب‌های برتری هستند.

اگر به طراحی بصری اهمیت می‌دهید، Canva بهترین گزینه است.

3.چه تفاوت‌هایی بین نمودار دایره‌ای و میله‌ای وجود دارد؟

نمودار دایره‌ای و نمودار میله‌ای هر دو ابزار قدرتمندی برای نمایش داده‌ها هستند، اما هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای منحصربه‌فرد خود را دارند. همان‌گونه که یک استراتژیست در میدان نبرد ابزار مناسب را برای شرایط خاص انتخاب می‌کند، تحلیل‌گر داده نیز باید با شناخت دقیق از تفاوت‌های این دو نمودار، از آن‌ها در جایگاه مناسب بهره گیرد.

1. ساختار بصری

• نمودار دایره‌ای: به شکل یک دایره تقسیم‌شده به قطعاتی طراحی می‌شود که هر قطعه نشان‌دهنده سهم یک دسته از کل است. این نمودار بر نسبت‌ها تمرکز دارد و بیشترین تأثیر را در نمایش درصدها یا سهم‌های نسبی دارد.
• نمودار میله‌ای: از میله‌های افقی یا عمودی تشکیل شده که طول هر میله نشان‌دهنده مقدار هر دسته است. این نمودار برای مقایسه مقادیر در دسته‌های مختلف مناسب است.

2. کاربرد اصلی

• نمودار دایره‌ای: برای نمایش نسبت‌های مختلف یک کل ثابت (مانند ۱۰۰ درصد) ایده‌آل است. به‌عنوان مثال، توزیع بودجه یا سهم بازار شرکت‌ها.
• نمودار میله‌ای: بیشتر برای مقایسه مقادیر جداگانه و مستقل از یکدیگر کاربرد دارد. برای مثال، مقایسه تعداد فروش محصولات در یک بازه زمانی.

3. مقایسه جزئیات

• نمودار دایره‌ای: وقتی تعداد دسته‌ها زیاد شود یا اختلاف مقادیر کوچک باشد، خوانایی خود را از دست می‌دهد. این ابزار برای دسته‌بندی‌های محدود (حداکثر ۶ یا ۷) مناسب‌تر است.
• نمودار میله‌ای: به دلیل طراحی خطی و قابلیت افزودن برچسب‌های عددی، برای مقایسه دقیق‌تر دسته‌های پرتعداد عملکرد بهتری دارد.

4. تأثیرگذاری بصری

• نمودار دایره‌ای: طراحی آن به دلیل جذابیت بصری بیشتر، معمولاً در ارائه‌های عمومی و گزارش‌های مختصر استفاده می‌شود. این نمودار به‌راحتی پیام اصلی را به مخاطب منتقل می‌کند.
• نمودار میله‌ای: اگرچه کمتر بصری است، اما برای نمایش داده‌های دقیق‌تر و مقایسه‌های جزئی میان دسته‌ها، کاربردی‌تر است.

5. تأکید بر نوع داده‌ها

• نمودار دایره‌ای: مناسب داده‌های نسبی و سهمی از کل است.

          نمودار میله‌ای: برای داده‌های مطلق و مستقل از کل مؤثرتر است.

مقالات مرتبط:

نمودار خطی Line Plot

نمودار قیفی Funnel Chart

نمودار موزائیکی Mosaic plot

نویسنده: تیم پژوهش راهبرد

منابع

mathsisfun.com

byjus.com