هوش تجاری چیست

هوش تجاری چیست؟

هوش تجاری چیست ؟ هوش به مجموعه ­ای از توانایی­ها اتلاق می­شود که برای حل مسأله و ایجاد محصولی جدید و ارزشمند به کار می­رود. یکی از مهم­ترین انواع هوش که در محیط کسب وکار و برای مدیران ارشد سازمانی از اهمیت بالایی برخوردار است، هوش تجاری (BI یا business intelligence ) می­باشد. هوش تجاری شامل فرآیندها، ابزارها و فناوری­ های مختلفی است که برای تبدیل داده به اطلاعات و اطلاعات به دانش مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل شرایط سازمان به کار برده­ می­شود.

هوش تجاری یک فرایند تکنولوژی محور به منظور بهره برداری هرچه بهتر از داده­ های موجود برای کمک به مدیران ارشد، مدیران میانی و سایر کاربران جهت اخذ تصمیمات تجاری بهینه است. در مشاغل مدرن، افزایش استانداردها، اتوماسیون و فناوری­ها منجر به در دسترس قرار دادن مقادیر زیادی داده شده است؛ هوش تجاری به هنر الک كردن مقدار زیادی داده، استخراج اطلاعات مربوطه و تبدیل این اطلاعات به دانشی كه می­توان براساس آن اقدامات موثر در جهت بهبود اوضاع کسب و کار و تحلیل شرایط سازمان و رقبا انجام داد، تبدیل شده است.

هر کسب و کاری برای اطلاع از میزان سود و زیان خود، به اطلاعات دقیقی نیاز دارد. وجود این اطلاعات، دید جامعی به ما میدهد و باعث می شود نسبت به کسب و کارمان، بررسی دقیقتری داشته باشیم. برای دستیابی به این گزارشهای آماری باید قادر باشیم اطلاعات موجود را به شکل همه جانبه بررسی کنیم، تا در یک زمان مشخص به یک دید کلی برسیم. هوش تجاری یا BI به سادگی این کار را انجام میدهد.

اهداف هوش تجاری

اهداف هوش تجاری، هدایت تصمیمات بهتر تجاری است که سازمان­ها را قادر به افزایش درآمد، بهبود بهره­ وری عملیاتی و کسب مزیت­های قابل رقابت نسبت به رقبای تجاری خود می­کند.

ابزارهای هوش تجاری

برای دستیابی به این هدف، ابزارهای هوش تجاری برای آنالیز و تحلیل داده ­ها انواع مختلفی دارد که این ابزارها شامل:

گزارش­ها، داشبورد، چارت، نقشه، گراف و تمام ابزارهایی که بتوانند اطلاعات و داده‌های خام را در قالب‌های بصری و قابل استفاده به نمایش درآورند.

هوش تجاری bi چیست

هوش تجاری bi چیست؟ از مهم­ترین کاربردهای هوش تجاری استفاده سازمان­ های تجاری برای حمایت از تصمیمات تجاری اعم از تصمیمات استراتژیک ( راهبردی ) و تصمیمات عملیاتی است. تصمیمات استراتژیک شامل اولویت­ها، نقاط ضعف و قدرت نسبت به رقبا و اهداف و به طور کلی تعیین جهت حرکت سازمان در سطح گسترده است. تصمیمات اساسی عملیاتی شامل موقعیت­یابی یا قیمت­گذاری محصول می­باشد. در این خصوص می توانید هوش استراتژیک را مطالعه کنید.

در محیط چالش برانگیز امروز، دسترسی به اطلاعات و دانش مفید برای سازمان امری حیاتی است. تکنیک­ها و راه­ حل­های هوش تجاری به مدیران کمک می­کند تا وضعیت کسب و کار را درک کنند و همچنین ابزارهای هوش تجاری می­تواند نیازهای سازمان را به دانش اطلاعاتی پشتیبانی کند.

وقتی دیدگاه مدیر نسبت به داده های سازمان جامع باشد، می­تواند از تصمیمات اتخاذ شده اطمینان داشته باشد و مطمئن باشد که این تصمیمات سازمان را در محیط رقابتی نگه می­دارد و دسترسی به اهداف تعیین شده امکان­پذیر خواهدشد. جهت اطلاعات بیشتر، هوش رقابتی را بخوانید.

هوش تجاری، به دانشی گفته میشود که حاصل تجزیه و تحلیل اطلاعات یک شرکت یا سازمان است. این فرآیند به مدیران و صاحبان مشاغل، اطلاعات عملی ارائه میکند. هوش تجاری، به کمک این داده ها، درباره عملکرد بخشهای مختلف یک سازمان یا شرکت، تعداد خرید و فرو شها، عوامل موثر بر روند فعالیتهای سازمان و… اطلاعات منسجم و ارزشمندی ارائه میدهد که میتواند به مدیران کسب و کار در تصمیم گیریها کمک کند. همچنین سیستم هوش تجاری برای تغییر وضع موجود و بازگشت سریعتر سرمایه، راهکارهایی را ارائه میدهد . انواع هوش تجاری به مدیران کسب و کارها کمک میکند بدانند توجه به کدام عوامل سود بیشتری برای آنها به همراه دارد و چه عواملی، باعث ضرر بیشتر و سود کمتر میشود.

در حقیقت هوش تجاری به زبان ساده، برای کسب و کارها مانند یک مشاور عمل میکند و به کمک ارقام واقعی، میزان سود در گذشته، حال و آینده را مشخص میکند. Business Intelligence راهکارهای کارآمد و ارزشمندی ارائه میدهد تا سود مجموعه به بالاترین حد ممکن برسد . فرآیند هوش تجاری شامل چند مرحله است. طی این مراحل، اطلاعات اولیه جمع آوری و دسته بندی می شوند. داده ها، پس از بررسی و تجزیه و تحلیل به صورت خلاصه شده در قالب متن، عدد، نمودار، جدول و… ارائه میشود . در این فرآیند تمامی اطلاعات در بازه های زمانی مختلف، جمع آوری و مقایسه میشوند. در نهایت سیستم هوش تجاری، پیشبینی ها (تحلیل پیشگویانه در هوش تجاری) و راهکارهایی برای تغییر و بهبود وضعیت در آینده ارائه میدهد.

مواردی از زمینه های کاربردی business intelligence برای یک کسب و کار در زیر بیان شده است :

• شناسایی راه های افزایش سود
• تجزیه و تحلیل رفتار مشتری
• مقایسه اطلاعات با استفاده از داده های کسب و کارهای رقابتی
• پیگیری عملکرد شرکت
• بهینه سازی عملیات شرکت
• پیش بینی موفقیت شرکت های جدید
• شناسایی روند بازار
• شناسایی هر گونه مسائل و مشکلات تجاری

داد­ه­ های مورد استفاده در هوش تجاری (BI)

داد­ه­ های مورد استفاده در هوش تجاری (BI) ، منابع اطلاعاتی مهمترین جزء از اجزاء یک سیستم BI می‌باشد. انـبـارداده بـه مجـموعـه‌ای از داده‌هــا گفـتـه می‌شود که از منابع مختلف اطلاعاتی سازمان جمع‌آوری، دسته‌بندی و ذخیره می‌شود. انبار داده یک بانک اطلاعاتی شامل داده­ های حال و گذشته مربوط به یک سازمان که با هدف گزارش ­گیری و تحلیل شرایط سازمان جمع ­اوری می­شود.

داده­ ها و اطلاعات منابع داخلی سازمان مانند داده ­های مالی و عملیاتی (داده­ های داخلی) و همچنین داده­ های موجود در بازاری که سازمان در آن فعالیت می­کند(داده ­های خارجی) است. BI با استفاده از ترکیب و تحلیل داده­ های داخلی و خارجی می­تواند تصویر کاملی از گذشته تا آینده یک شرکت ارائه دهد. ابزارهای هوش تجاری شرکت­ها را قادر می­سازد تا بینشی در بازارهای نو، ارزیابی تقاضا، بررسی محصولات، مناسب بودن محصولات، رضایت مشتری، خدمات برای بخش­های مختلف بازار و ارزیابی تأثیر تلاش­های کمپین­های بازاریابی داشته باشند. در این زمینه هوش بازار را نیز مطالعه کنید.

*بیشتر بدانیم: پایگاه داده‌هایی مانند Excel یا Sql Server معمولا سعی بر این دارند که داده‌ها را برای کامپیوتر قابل فهم کنند. در واقع داده‌های ساختاریافته که در Excel یا پایگاه‌داده‌های رابطه‌ای مانندِ Sql Server داریم، داده‌هایی هستند که می‌توان بر روی آن‌ها عملیات مختلف را با الگوریتم‌های شناخته‌شده‌ی کامپیوتری انجام داد. به این صورت است که می‌گوییم داده‌ها برای ماشین قابل فهم شده است و به آن داده‌های ساختاریافته (structured data) می گویند.

*بیشتر بدانیم:  اما داده‌هایی مانند اخبار روزانه که به صورت متنی هستند، یا داده‌های موجود در فیلم‌ها و ویدیوهایی که در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شوند، با نوع قبلی فرق دارند. آن‌ها به خاطرِ تنوع، قادر به نگهداری به صورت ساختاریافته در پایگاه‌های داده نیستند. در واقع اگر کامپیوتر بتواند توسط الگوریتم‌هایی از پیش تعیین شده به سرعت داده‌ها را پردازش کند (مثلا با الگوریتم BTree می‌تواند به سرعت بر روی پایگاه‌داده رابطه‌ای مانند Sql Server جستجو کند) آن‌گاه می‌توانیم بگوییم که داده‌ها ساختاریافته‌اند. ولی داده‌هایی مانند ویدیو یا تصویر یا متن بایستی پردازش‌های اضافه‌تری بر روی آن‌ها انجام شود و زمان بیشتری می‌گیرند. این داده‌های غیرساختاریافته (unstructured data)  شناخته می‌شوند.

اکثر داده ­های جمع ­آوری شده برای تحلیل شرایط، داده­ هایی شامل ایمیل­ها، گزارش­ها، تماس­ها، اخبار، چت­ها ،صفحات وب ،پرونده­های تصویری، فایل­های ویدئویی، اسناد بازاریابی و … است. به دلیل نحوه تولید و ذخیره این اطلاعات، این داده­ ها یا ساختاری ندارند یا نیمه ساخت­یافته ­اند. مدیریت داده­ های نیمه ساخت­ یافته یا بدون ساختار یک مشکل اساسی در صنعت فناوری اطلاعات است.

در شیوه­ های سنتی بررسی شرایط سازمان، جستجو، تحلیل و ارزیابی داده­ های بدون ساختار بسیار سخت و گاهاً غیر ممکن است ولی در این روش کار با  داده ­های ساخت­ یافته بسیار رایج­تر و امکان­پذیرتر است. به دلیل دشواری جستجوی صحیح، یافتن و ارزیابی داده­ های غیر ساختاری یا نیمه ساختاری، سازمان­ها ممکن است از این مخازن عظیم اطلاعات، که می­توانند بر تصمیم­گیری در مورد کار یا پروژه­ای خاص و یا موارد دیگر تأثیر بگذارند، استفاده نکنند، گرچه روش­های سنتی می­توانند تصمیمات خوبی بگیرند، اما به دلیل کمبود داده­ های زیربنایی، آنها نیز مملو از خطا و گام­های اشتباه خواهند بود. این موضوع در نهایت می­تواند به تصمیم­گیری با آگاهی کم منجر شود که می­تواند تبعات غیرقابل جبران را برای یک سازمان به دنبال داشته باشد.

بنابراین در اینجا نیاز به روشی است که بتواند تمامی این اطلاعات را پوشش بدهد احساس می­شود. روش­های تحلیل BI از هر دو داده ساختاری و غیر ساختاری استفاده می­کند و می­تواند دانشی جامع ­تر نسبت به سازمان در اختیار مدیران و کاربران قرار دهند تا تصمیمات موثر و با کیفیت تجاری را اتخاذ کنند.

کاربرد هوش تجاری

1- هوش کسب و کار:

یک کاربرد اصلی BI  تمرکز روی ارتباط مستقیم کسب و کار با مشتری است. مذاکره با مشتری مهارت مهمی است که بخش فروش هر سازمان باید آن را تقویت کند. گاهی اوقات برای مجاب کردن مشتریان بلقوه برای خرید محصول یا استفاده از خدمات سازمان نیاز به اطلاعاتی داریم که از طریق استفاده از تجزیه و تحلیل و هوشمندی کسب و کار، این فرآیند آسان­تر و قابل پیش­بینی­ تر خواهد شد. شناخت مشتری بر اساس این گزارشات به این معنی است که می­توان بهتر به مشتری خدمت رسانی کرد.

2- مصورسازی:

هوش تجاری از طیف وسیعی از ابزارهای تجزیه و تحلیل داده استفاده می­کند که برای تجزیه و تحلیل و مدیریت داده ­های مربوط به عملیات تجاری شما طراحی شده ­اند. این داده­ ها، که به صورت مصور ارائه می­شود، به سازمان امکان می­دهد تا بر تدارکات، فروش، بهره ­وری و موارد دیگر نظارت کند. با ارائه داده ها در تصاویر بصری و درک آسان آن، سیستم­های هوش تجاری حتی کارمندانی با کمترین تجربه را قادر می­سازد تا از داده ها بینشی کاربردی بگیرند. تبدیل داده ­ها به قالب­های بصری برای پردازش شناختی بسیار مهم و قابل فهم­تر است.

3-ارائه گزارش­

یکی از کاربردهای مهم BI گزارش دادن است. گزارش­ دهی فرآیند سازماندهی داده ­ها و ارائه اطلاعات به صورت خلاصه­ ها با هدف نظارت بر عملکرد تجارت است. تجزیه و تحلیل فرآیند کاوش داده ­ها برای استخراج بینشی است که می­تواند برای بهبود شیوه ­های تجاری استفاده شود. اساساً، گزارش ­دهی، اطلاعات را به اطلاعات ساده تبدیل می­کند. ابزارهای تجزیه و تحلیل، داده­ ها را می­گیرد و آن­ها را به بینش عملی تبدیل می­کند. گزارش­ دهی به کاربران نشان می­دهد که چه تغییراتی اتفاق می­افتد و تجزیه و تحلیل، دلیل آن را توضیح می­دهد. ابزارهای هوش تجاری برای مدیریت داده ­های پویا ایده ­آل هستند.

4-مدیریت اجرایی

با استفاده از برنامه­ های BI، سازمان­ها می­توانند بر اساس بازه­ های زمانی از پیش تعریف شده یا قابل تنظیم، پیشرفت هدف را کنترل کنند. اهداف داده محور ممکن است شامل مهلت اتمام پروژه، زمان تحویل هدف یا اهداف فروش باشد. به عنوان مثال اگر می­خواهید به یک هدف فروش خاص برسید، سیستم BI شما می­تواند داده ­های ماه­های گذشته را تجزیه و تحلیل کند و بر اساس عملکرد گذشته هدفی منطقی را برای هدف پیشنهاد کند.

مزیت­ های هوش تجاری

مزیت­ های هوش تجاری، هوش تجاری مزایای مختلفی را در یک سازمان ایجاد می­کند؛ به عنوان مثال، BI به مدیران این امکان را می­دهد تا به طور مداوم بر عملکرد کسب و کار نظارت داشته باشند تا در صورت بروز مشکلات یا فرصت­ها بتوانند به سرعت تصمیمات لازم را بگیرند. تجزیه و تحلیل داده ­های مشتری به کارایی بازاریابی، فروش و خدمات مشتری کمک می­کند؛ کاستی­ های زنجیره­ ی تأمین، تولید و توزیع را می­توان قبل از اینکه خسارت مالی وارد کنند، شناسایی کند. مدیران منابع انسانی بهتر می­توانند بهره­ وری کارکنان، هزینه­ های نیروی کار و سایر داده­ های مربوط به نیروی کار را کنترل کنند.

تعدادی از مزیت­های هوش تجاری در ذیل عنوان شده ­اند:

• تسریع و بهبود تصمیم گیری
• بهینه سازی فرایندهای تجاری داخلی
• افزایش بهره­ وری عملیاتی
• شناسایی مشکلات تجاری
• توان شناسایی روندهای نوظهور تجارت و بازار
• توسعه­ ی استراتژی­ های تجاری قوی­تر
• افزایش فروش
• کسب برتری نسبت به شرکت های رقیب
• شناسایی علل جذب یا وفاداری مشتری
• شناسایی دلایل ریزش مشتری

استفاده از هوش تجاری یک مزیت دیگر نیز دارد: در تجارت ، یک قدم جلوتر بودن از رقبا مهم است. داده ­های جمع ­آوری شده توسط سیستم­های BI به مدیران کمک می­کند تا در مورد موقعیت کسب و کار خود مطلع باشند. برنامه ­ریزی یکی از مهمترین مراحل برای صعود به بازار در هر صنعت است و استفاده از ابزارهای BI این امر را امکان­پذیر می­کند.

مثالی از دنیای واقعی (مثال واقعی هوش تجاری):

• مثالی از دنیای واقعی (مثال واقعی هوش تجاری): در یک سیستم تراکنش انلاین زمانی که یک خط محصول جدید و یا تغییر در هزینه محصول داشته باشم، میتوان مشاهده کرد که در سیستم BI شاهد افزایش درآمد کل به دلیل این تغییرات هستیم . این فرضیه در دیگر بخش ها مانند تبلیغات هم به روشنی دیده میشود. به عبارت دیگر هر تغییری در سیستم کلی منجر به نتایج جدید به دست آمده توسط سیستم های BI میشود .
• صاحب یک هتل با استفاده از جمع آوری اطلاعات اماری در مورد متوسط فضای اشغال شده توسط مسافران و مشتری های هتل، قادر به جمع آوری درآمد ماهانه و سالانه و روزانه هتل است و داشتن این اطلاعات میتواند به آنها کمک کند تا در زمان مناسب با ارائه تخفیفات مناسب مسافران بیشتری را به هتل جذب کند و در نتیجه سود به دست آمده افزایش یابد.
• مثالی دیگر را میتواند برای بانک ها در نظر گرفت، زمانی که مدیران شعب به بر نامه های کاربردی BI دسترسی داشته باشند آنها قادرند تا سود آور ترین مشتری هایشان را شناسایی کنند و تلاش کنند تا رضایت آنها را به دست آوردند. انها همچنین میتوانند به دیگر گزارشات بانک دسترسی داشته باشند تا جایگاه مناسب و قابل توجهی را در میان دیگر شعب به دست آورند.

نتیجه ­گیری

هدف از هوش تجاری تفسیر آسان حجم زیادی از داده ها  با استفاده از مجموعه­ ای از ابزارها می­باشد. شناسایی فرصت­های جدید و اجرای موثر یک استراتژی با بینشی عمیق، می­تواند مزیت­های رقابتی جدید و توسعه پایدار را برای سازمان­ها به ارمغان آورد. به طور کلی، نقش هوش تجاری بهبود عملکردهای تجاری سازمان از طریق استفاده از داده­ های مربوطه است.

سازمان­هایی که به طور موثر از ابزارها و تکنیک­های BI استفاده می­کنند، می­توانند داده­ های جمع­آوری شده خود را به بینش ارزشمندی درباره روندها و استراتژی­های تجاری خود تبدیل کنند. سپس می­توان از چنین بینشی برای تصمیم­ گیری بهتر در زمینه تجارت استفاده کرد که باعث افزایش بهره­ وری و درآمد می­شود و منجر به تسریع رشد تجارت و سود بیشتر خواهدشد. در واقع بدون BI، سازمان­ها نمی­توانند به راحتی از تصمیم­گیری مبتنی بر داده استفاده کنند.

نویسنده: تیم پژوهش راهبرد